Cavidan Mehrali Rusya’dan Değerlendirdi: ”Savaşın ve Yaptırımların Yarattığı Ekonomi Fırsatları”
Rusya, Ukrayna savaşının başlamasıyla Batı ve Avrupa ülkelerinden ciddi ekonomik ve politik
yaptırımlarla karşı karşıya kaldı. Böylece, 24 Şubat 2022’den bu yana birçok ülke Rusya
Federasyonu’na karşı benzeri görülmemiş yaptırım paketleri getirmiştir.
Birçok yabancı şirket Rusya’daki faaliyetlere ve ülkede satışlara son verildiğini açıkladı. Sonuç
olarak, büyük Rus pazarları boşaldı ve Batılı yaptırımlara maruz kalmayan ülkelerden olan şirketler
için yeni fırsatlar ortaya çıktı.
Yani, son 1 yılda Rus pazarları Batı ve Avrupalı şirketlerin kontrolünden çıktı ve bu süreç devam
ediyor. Batılı şirketlerin Rus pazarından çekilmesi, yaptırımlara katılmayan ülkeler, özellikle Türkiye,
Azerbaycan, İran ve Orta Doğu ve Asya ülkeleri için yeni ve büyük fırsatlar yaratıyor. Bazı ülkeler
zaten Rus pazarlarına girmek için ciddi adımlar atmaya başladılar.
Ve bu ilk adım, dünyanın ekonomik hegemonu olan Çin’den yapıldı. Böylece, Çinli küçük ve orta
ölçekli özel şirketler, Batılı şirketlerin Rus pazarına kitlesel çekilmesiyle bağlantılı olarak iş fırsatlarını
araştırdıklarını ve ortaya çıkan boşluğu doldurmaya çalıştıklarını söylediler. Doğal olarak bu, Rus-
Çin ticaretinin büyümesini teşvik edebilir. Bu ifadenin South China Morning Post gazetesi aracılığıyla
dünya kamuoyuna sunulduğunun unutulmaması gerekmektedir.
Rus pazarlarına girmeye çalışan ülkelerden biri de Türkiye’dir. 4 Eylül’de, Cumhurbaşkanı Recep
Tayyip Erdoğan’ın Rusya’ya ziyareti sırasında tartışılan konulardan birinin ve Rus mevkidaşıyla
yaptığı görüşmenin ekonomik işbirliği olduğu bildirildi. Türkiye ile Rusya arasındaki ticaret cirosunun
son 1 yılda yüzde 25’e yükseldiği göz önüne alındığında, Türkiye’nin yaranmış elverişli koşullardan
en iyi şekilde yararlandığı söylenebilir.
Bunların yanı sıra, Türk şirketleri Rusya’dan serbest bırakılan pazarları ele geçirmek için ciddi bir
girişimde bulunuyorlar. Son verilere göre, bu konu devlet düzeyinde tartışılmaktadır.
Yaklaşık 200 Türk şirketinin üretim, satış, inşaat, reklam ve hizmet alanlarında Rusya’da çalışma
arzusunu zaten ilan ettikleri belirtiliyor. Rusya pazarının yeterince büyük olduğu göz önüne
alındığında, şirketlerin bu kadar büyük ilgisinin nedeni anlaşılabilir hale geliyor. Özellikle, Recep
Tayyip Erdoğan’ın cumhurbaşkanı seçimlerinde yeniden halk oyu ile seçilmesi, iki ülke arasındaki
ekonomik bağların daha da genişletilmesi için bir fırsat yaratmaktadır.
Erdoğan’ın 4 Eylül’de gerçekleşen Rusya’ya yaptığı ziyaretten sonra Türk şirketlerinin Rus
pazarlarına girmesinin daha da kolay olacağı iddia ediliyor.
Öte yandan, bunun için en gerçek olasılıklar, 10-13 Eylül tarihleri arasında Vladivostok’ta
düzenlenecek olan VIII Doğu Ekonomik Forumu’nda görünecektir. Azerbaycan ve Türk şirketlerinin
foruma yakın katılımının önemli ve gerekli olduğunu kaydedelim. Hatırlatalım ki, Rusya’da 15-18
Haziran 2022 tarihleri arasında, geçen yıl 5 – 8 Eylül tarihleri arasında VII Doğu Ekonomik Forumu
da dahil olmak üzere XXV St. Petersburg Uluslararası Ekonomik Forumu gerçekleştirildi. Bu
forumlara katılan ülkeler de Rus pazarları için yarıştılar. Sadece Petersburg Uluslararası Ekonomik
Forumu’na 14 farklı ülkeden 130 binden fazla kişi katıldı, 81 ülke foruma resmi temsilcilerini
gönderdi.
Dünya ülkelerinin, 10-13 Eylül 2023 tarihlerinde Rusya’nın Vladivostok kentinde düzenlenecek olan
Doğu Ekonomik Forumu’na aynı düzeyde ilgi göstermesi bekleniyor.
Rusya pazarının büyüklüğünün herhangi bir ülke için cazip olduğu ve bu mücadeleyi kazandıktan
sonra her ülkenin Batılı ve Avrupalı şirketlerden boşalan yerleri doldurmaya çalışacağı göz önüne
alındığında, bu bağlamda Türkiye ve Azerbaycan için bu forum büyük önem taşımaktadır. Aynı
zamanda Azerbaycan ve Türk şirketleri Rusya pazarında düzenli olarak faaliyet göstermekteler ve
bugün işbirliği devam ediyor. Ve bu forum, faaliyet alanlarını genişletmek için özel bir ivme
kazandıracak.
Son hesaplamalara göre, ABD ve Avrupalı şirketlerin Rus pazarından tamamen veya kısmen
ayrılmasının, her yıl gelirlerinin yüzde 50’sini kaybedecekleri gerçeğine yol açacağını hatırlatmakta
fayda vardır. Bu gerçek bile Rus pazarlarının büyüklüğüne tanıklık ediyor. Azerbaycan, Rus
pazarlarındaki konumunu güçlendirmek isteyen ülkelerden biridir.
Azerbaycan şirketleri ağırlıklı olarak hizmet, üretim ve satış alanlarında Rus pazarlarında faaliyet
göstermektedir. Rusya ile Azerbaycan arasında “ittifak anlaşması” imzalandığı göz önüne
alındığında, bu durum Azerbaycan şirketlerinin şansını daha da artırıyor.
İran, Orta Doğu ve Asya’dan gelen şirketler de Rus pazarlarına girmekle ilgileniyorlar. Görünüşe
göre şu anda Rus pazarlarına girmek için ciddi bir mücadele var.
Uzmanlar ayrıca, geçen yıl 15-18 Haziran’da St. Petersburg Uluslararası Ekonomik Forumu’nun
ardından Türk ve Azerbaycan şirketlerinin önceki yıllara göre daha büyük ekonomik fırsatlara sahip
olduklarına inanıyorlar. Azerbaycan ve Türkiye’nin bu yıl 10-13 Eylül tarihlerinde düzenlenecek Doğu
Ekonomik Forumu’na yakın katılımı beklenenm önemli ve gerekli bir adım olacaktır.
Rusya’dan Cavidan Mehrali
